HAYVANLARI KORUMA GÜNÜ
(4 Ekim)
(4 Ekim)
Yine bu konudaki en büyük hayvan hakkı kutsal kitaplar ve dini kurumlar tarafından sağlanmıştır. Her kutsal din insan hakkı gibi hayvan hakları ile ilgili olarak insanları uyarmış ve onlara zulüm ve kötülük yapılmaması karnının doyurulması ve hayvanlara yapılacak kötü davranışların günah olduğu konusunda insanları uyarmıştır.
Osmanlı imparatorluğu döneminde ise hayvanlarla ilgili çeşitli vakıflar kurularak hayvanların ihtiyaçları giderilmeye çalışılmıştır.
Hayvan severler örgütlü olarak ilk kez İngiltere’de 1822 yılında Hayvanları Koruma Birliği’ni kurdular. Yurdumuzda ise Hayvanları Koruma Derneği 1908 yılında kuruldu ve çeşitli illerde aynı isimde dernekler açılmaya devam etti, hala da çalışmaları sürmektedir. Benzer amaçlı derneklerin birleşmesiyle Hollanda’da Dünya Hayvanları Koruma Federasyonu oluştu ve 4 Ekim, Hayvanları Koruma Günü olarak ilan edildi.
Hayvanları Koruma Günü’nün amacı; hayvanlara karşı sevgi ve ilgi duyguları uyandırmak, onları korumak ve haklarına saygı duyulmasını sağlamaktır.
15 Ekim 1978’de Paris UNESCO evinde ilan edilen Hayvan Hakları Evrensel Bildirisi ile onların da belirli hakları oldu.
Her canlının, doğadaki dengenin korunmasında bir rolü var. Soyları bilinçsizce tüketilen canlılardan sonra, doğada büyük sorunlar yaşanmaya başlandı. Artık günümüzde, nesilleri tükenmekte olan hayvanları korumak için büyük gayretler gösteriliyor.
HAYVANLARIN HAKLARI
4 Ekim, "Dünya Hayvan Hakları Günü". 15 Ekim 1978'de Paris UNESCO evinde ilan edilen Hayvan Hakları Evrensel Bildirisi ile onların da hakları oldu.
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi metni, Uluslararası Hayvan Hakları Birliği ve ona bağlı ulusal birlikler tarafından 21–23 Eylül 1977 tarihinde Londra'da hayvan hakları konusunda yapılan üçüncü uluslararası toplantıda kabul edildi. Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi ise, Paris'te UNESCO Sarayında 15 Ekim 1978 tarihinde törenle ilan edildi.
Tüm hayvanlar eşit doğar ve eşit yaşama hakkına sahiptirler.
Tüm hayvanların saygı görme hakkı vardır. Bir tür hayvan olan insan, diğer hayvanları yok edemez. Hayvanları kendi çıkarı için karşılıksız kullanamaz.
Hiçbir hayvana kötü ve zalimce davranılamaz. Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu ise bu, bir anda ve acı çektirilmeden yapılmalıdır. Vahşi hayvanlar kendi doğal çevrelerinde yaşama ve çoğalma hakkına sahiptir. Eğitim amacıyla bile olsa vahşi hayvanlar özgürlüklerinden mahrum bırakılamaz. Evcil hayvanlar, uyumlu bir biçimde ve özgürlük içinde yaşama hakkına sahiptir. İnsanların kendi çıkarları için evcil hayvanların yaşama koşullarında yapacakları her türlü değişiklik, haklara aykırıdır.
Evcil hayvanlar, doğal yaşama sürelerine uygun uzunlukta yaşama hakkına sahiptir. Tüm çalışan hayvanlar (at, eşek.) iş süresinin sınırlandırılması, işin daha az yorucu olması, güçlerini artırıcı bir beslenme ve dinlenme hakkına sahiptir. Hayvanlara fiziksel ya da psikolojik acı çektiren deney yapmak, hayvan haklarına aykırıdır.
Beslenmek için bakılan hayvanlar barındırılmalı, taşınmalı ve ölümleri de korkutmadan ve acı çektirmeden olmalıdır.
Hayvanlar, insanlar tarafından eğlence amaçlı kullanılamazlar. Hayvanların seyrettirilmesi ve hayvanlarla gösteri yapılması, hayvan onuruna aykırıdır. Zorunlu olmaksızın bir hayvanın öldürülmesi, yaşama karşı işlenmiş bir suçtur. Çok sayıda vahşi hayvanın öldürülmesine neden olan safariler ve av partileri, hayvanlara karşı yapılmış bir soykırımdır. Doğal çevrenin kirletilmesi, yıkılıp yok edilmesi de soykırıma eşdeğerde alçakça bir davranıştır. Hayvanların ölüsüne de saygı göstermek gerekir. Hayvanların öldürüldüğü şiddet sahneleri, sinemalarda ve televizyonlarda yasaklanmalıdır. Ama hayvanlara yapılan saldırıları kınamak amacında olan filmlerde bu sınırlama yoktur.
Hayvanları koruma kuruluşları, devlet katında temsil edilmelidir. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmalıdır.
TÜRKİYE'DE HAYVAN HAKLARI
Çevre Bakanlığı'nca hazırlanıp ve TBMM Genel Kurul gündeminde bulunan "Hayvanları Koruma Kanunu Tasarısı", hayvanların korunması ve yaşama haklarının güvence altına alınması amacıyla hazırlandı. Kanun tasarısının amacı, başta evcil hayvanlar olmak üzere tüm hayvanların, insan ve doğa kaynaklı mağduriyetlerinin önlenmesini, gözetilmesini, bakımlarını, kötü muamelelerden uzak tutulmalarını, üremelerini, canlarının ve sağlıklarının korunmasını sağlamak.
Bu amaca ulaşmak için hayvanların korunmasına ilişkin geliştirilen temel ilkeler şunlar:
Bütün hayvanlar eşit doğar ve bu kanun hükümleri çerçevesinde yaşama hakkına sahiptir. Ancak kanuni istisnalar ve insan gıdası olarak yararlanılan hayvanlar bu hükmün dışında tutulmuştur.
Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan türden olan evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamaları desteklenir. İnsanlar, hayvanların korunmaları, gözetilmeleri, bakımları ve kötü muamelelerden uzak tutulmaları için gerekli önlemleri alırlar.
Hiçbir maddi kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin sadece insani ve vicdani sorumluluklarla hayvan besleyen ve koruyan gerçek ve tüzel kişilerin desteklenmesi esastır.
Yabani hayvanların yaşama ortamlarından koparılmaması, doğada serbestçe yaşayan bir hayvanın yakalanıp özgürlükten yoksun bırakılmaması esastır. Tasarıda yer alan düzenlemelerden bazıları şunlar:
Hayvan sahiplenen veya ona bakan kişi, hayvanı barındırmak, türüne ve üreme yöntemine uygun olarak ihtiyaçlarını temin etmek, sağlığına dikkat etmek ve aşılarını yaptırmakla yükümlüdür.
Hayvan sahiplenecek kişi, hayvanın sağlığı ve yaşam koşulları ile ilgili insan-hayvan etkileşimi ve çevre sağlığı açısından sorumludur. Hayvan sahipleri çevreye ve insanlara verecekleri zararları ve rahatsızlıkları tazmin etmekle yükümlüdür.
Çevre Bakanlığı, hayvan bulundurma ve sahiplenme şartları ile rahatsızlıkları önleyici tedbirleri, çıkaracağı bir yönetmelikle belirleyecektir. Sağlık nedenleri ile gerekli olmadıkça, bir hayvana zor kullanarak yem yedirmek, acı, ızdırap ya da zarar veren yiyecekler ile alkollü içki, sigara, uyuşturucu vb. bağımlılık yapan yiyecekler veya içecekler verilmesi yasaktır. Hayvanları taşıyan ve taşıtanlar, onları türüne ve özelliğine uygun ortamlarda ve şartlarda taşımak, taşıma esnasında bakmakla yükümlüdür. Hayvanların kendi mekânlarında yaşamalarının desteklenmesi esas olup, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların öldürülmesi yasaktır. Hayvanlarda acı veren müdahalelerin uyuşturmaksızın yapılması yasaktır. Sadece veteriner hekimler acil ve zorunlu müdahalelerde bulunabilirler. Hayvanların bilimsel olmayan tedavi ve deneylerde kullanılması yasaktır. Hayvanlara acı, ızdırap, korku veren tıbbi, ticari ve bilimsel deneylerin yerine alternatif yöntemlerin kullanılması esastır.
Hayvanların ticareti esnasında sağlıklarının iyi, satıldıkları ve yaşadıkları yerin temiz ve sağlık şartlarına uygun olması zorunludur. Hayvanların doğal kapasitelerini veya gücünü aşacak ve yaralanmalarına ya da acı çekmelerine yol açacak yöntemlerle eğitmek, başka bir hayvan üzerinde şiddetini denemek, onların acı çekmesine, yaralanmasına, sakatlanmasına ve ölümüne neden olabilecek şekilde dövüştürmek yasaktır. Her ilde valinin veya görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlığında, ilgili bakanlık ve gönüllü kuruluşların da temsil edildiği "il hayvan koruma kurulu" oluşturulacaktır.
Kanun'un yürürlüğünü müteakiben her türlü hayvan bulunduran tüzel kişiler, işletmeleri ile ilgili belgelere dayalı bilgileri altı ay içerisinde il hayvan koruma kuruluna bildireceklerdir.
Denetim konusunda Çevre Bakanlığı ve mülki amirler yetkilidir.
Hayvanları koruma amacıyla kontrollerde bulunarak bu kanuna aykırı hususları tespit, görevlilere haber vermek ve kötü muameleyi engellemek üzere hayvan koruma gönüllüleri görevlendirilecektir. Kanun’un amaç ve kapsamına uygun faaliyet ve çalışmalarda bulunmak ve finansmanı sağlamak için Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı kurulacaktır. Eğitici yayınlar, trafik kazaları, hayvanat bahçeleri, yasak ve izinler, koruma alanları, koruma altına alma ile ilgili düzenlemeler yapılacaktır. Kanun hükümlerine uyulmaması durumunda para cezalarını içeren ceza hükümleri devreye girecektir.
HAYVANLARI SEVİYORUM
Hayvanları seviyorum, hemde çok
Onlarda hiç kötülük yok, yalan yok!
Dost olurum en küçük bir hayvanla;
Sev onları benim gibi ve anla!
Arı gibi çalışkan ol, topla bal,
Karıncadan tutumluluk dersi al,
Her bir hayvan sana bir şey öğretsin,
Onlar senin eksiğini tam etsin!
Rakım Çalapa
SERÇELER
Bir gün gelir, geçer bu geceler
Tırtıllar tırmanır yapraklara
Damla damla sızmaz dudaklara
Kalbin kaynağından bu heceler
Alnı işleyerek düşünceler
Gözyaşı döker zambaklara
Ve üşüşür olgun başaklara
Akşamın dallarından serçeler.
Ahmet Muhip DIRANAS
GÖÇMEN KUŞLAR
Gittiniz hep dizi dizi,
Bıraktınız ülkemizi,
İlkbaharda gene gelin,
Unutmayın sakın bizi.
Gelmeden kış yağmadan kar,
Gidin gidin güzel kuşlar.
Uzak güney illerinde
Bol yiyecek bol güneş var.
Türkülerle gidersiniz,
Kim gösterir size yol iz?
Ürkütmez mi kalbinizi,
Yüce dağlar coşkun deniz.
Gökte olup sıra sıra,
Kayboldunuz ufuklarda.
Göçmen kuşlar, güzel kuşlar,
Yine gelin ilkbahara!...
Zeki Tunaboylu
KÖPEĞİM
Köpeğimin adı cici,
Dişleri var sanki inci.
Gözleri de boncuk boncuk,
Güzel incim daha çocuk.
Papara yer şapır şapır,
Süt de içer lıkır lıkır.
Etrafında havlar hav hav,
Sanki arar şimdiden av.
Köpek sadık bir hayvandır,
Hem usludur hem yamandır.
Güzel cici’m, benim cici'm,
Gel gezelim beyaz incim.
Aka Gündüz
